مقدمه
نام آذربایجان که امروزه بر این سرزمین داده شده است، دارای یک پیش زمینه غنی و با اصالت می‌باشد. مورد توافق اکثر پژوهشگران معتبر جهان است که این نام برگرفته از نام یک فرماندار (ساتراپ، خشثرپات) مادی‌تبار به دوران شاهنشاهی ایران هخامنشی است. نام این فرماندار را مورخان یونانی به‌صورت "آترپاتس" گزارش داده‌اند. سلسله حکومت‌های ماد زروانگرا (انشعابی از آیین زرتشتی)، هخامنشیان و ساسانیان و نیز وجود آتشکده‌ بزرگ آذرگشنسپ، همگی دلالت بر این مساله می‌کنند که منطقه‌ آذرپادگان یک سرزمین مقدس آریایی-زرتشتی بوده است. وجود منطقه مسکونی و کهن "تپه‌ حسنلو" با پیشینه 3200 پ.م، و یا یافتن خانه‌هایی از عصر نوسنگی (هزاره 6 تا 4 پ.م)، همگی مصداق وجود انسان بکرنشین و شهری‌گرا (متمدن) در این منطقه است.