جمع‌آوری اکسیژن
مواد لازم:
. یک یا دو رشته گیاه شناور در آب
. گیره‌ی کاغذ
. ظرف شیشه‌ای (آکواریوم)
. قیف شیشه‌ای
. لوله‌ی آزمایش
. چند عدد سنگریزه
. یک تکه چوب نازک
. کبریت
تقریبأ همه‌ی موجودات زنده برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارند. در این آزمایش می‌توانید مقداری از اکسیژن را که گیاه تولید می‌کند، جمع آوری کنید.
چند گیاه شناور در آب را از حوض یا آکواریوم جمع کنید. اگر قیف شیشه‌ای ندارید، ته بطری پلاستیکی نوشابه را ببرید و از آن به عنوان قیف استفاده کنید.
1. ظرف شیشه‌ای را از آب سرد پر کنید. گیره‌های کاغذ را به رشته های گیاه آبزی ببندید تا سنگین شوند و در ته ظرف قرار گیرند.دور رشته‌های این گیاهان را با سنگریزه به صورت دایره بپوشانید.
2. قیف و لوله آزمایش را در اب فرو برید به طوری که هر دو زیر آب قرار گیرند. لوله آزمایش پر از آب را وارونه روی لوله‌ی باریک‌قیف بلغزانید و مراقب باشید که هوا در ته لوله‌ی آزمایش جمع نشود.
3. قیف و لوله‌ی آزمایش را بالای گیاه بگذارید به طوری‌که لبه‌ی بزرگ قیف روی سنگریزه ها قرار گیرد.
4. این مجموعه را در جای آفتابی قرار دهید. دقت کنید که نور کافی به گیاه د اخل آب بتابد.
5. به زودی می‌بینید که حباب‌‌های گاز از گیاه خارج می‌شوند و از لوله‌ی قیف به لوله‌ی آزمایش می‌رسند. به تدریج گاز در بالای لوله‌ی آزمایش جمع می‌شود و جای آب را در آن می‌گیرد. پس از چند روز ، لوله‌ی آزمایش پر از گاز خواهد شد.
6. با دقت لوله‌ی آزمایش را از ريالیف جدا کنید و انگشت خود را روی دهانه‌ی آن بگذارید تا گاز جمع‌آوری شده خارج نشود. از شخص بزرگ‌تر بخواهید که چوب نازکی را با کبریت روشن کند. پس از چند لحظه، شعله‌ی چوب را با فوت کردن خاموش کنید و انتهای چوب را که در حال سوختن است، در لوله‌ی آزمایش فرو کنید.چوب برافروخته چه خواهد شد؟ فکر کنید چرا چنین می‌شود؟
اکسیژن را درختان، علف‌های مرتع، و گیاهان دیگر در هوا رها میکنند. جانورانی مانند گاو که (در عکس می‌بینید)اکسیژن رها شده در هوا را به هنگام دم به بدن خود می‌فرستند. اکسیژن با هوای داخل بدن ترکیب می‌شود و بدین ترتیب جانور از غذایی که خورده است، انرژی مورد نیاز خود را به دست می‌آورد. جانوران از اکسیژن به همراه دیگر مواد غذایی برای تجدید سلول های خود استفاده میکنند.
چرخه‌ی کربن
همه‌ی موجودات زنده با تنفس، مواد غذایی را در بدن خود می‌شکنند یا تجزیه می2کنند تا انرژی به دست آورند. در تنفس، معمولأ اکسیژن مصرف می‌شود و آب و کربن‌دی اکسید به وجود می‌آید. گیاهان سبز هنگام فتوسنتز، کربن دی‌اکسید مصرف میکنند و اکسیژن پس می‌دهند. در سراسر محیط‌زیست جهانی، تنفس و فتوسنتز در تعادل‌اند و مقدار کربن دی‌اکسید و اکسیژن جو کم و بیش ثابت است.
این چرخش طبیعی را چرخه‌ی کربن می‌نامند. نمودار زیر نشان می‌دهد که فعالیت‌های بشر چگونه تعادل طبیعی چرخه‌ی کربن را به هم زده است. بخشی از گرمای حاصل از تابش آفتاب از سطح زمین به فضا بر می‌گردد. کربن دی‌اکسید و بعضی از گاز‌های دیگر، این گرما را در پدیده‌ای به نام(( اثر گلخانه‌ای)) در جو حبس میکنند.
اثر گلخانه‌ای دمای سطح زمین را نزدیک به 30 درجه‌ی سانتی‌گراد نگه می‌دارد.
انباشته شدن کربن دی‌اکسید در هوا ممکن است اثر گلخانه‌ای را افزایش دهد که نتیجه‌ی آن افزایش کلی دمای زمین است. کارشناسان محیط‌زیست، موضوع گرم شدن جهان را مطرح میکنند و از آن بیمناک‌اند که گرم شدن جهان، به تغییرات غیر قابل پیش‌بینی بینجامد.
محیط‌زیست شیشه‌ای
مواد لازم:
• ظرف شیشه‌ای با در پیچ‌دار
• دو یا سه گیاه کوچک
• مقداری شن و ماسه
• خاک گلدان
• یک تکه چوب
1. مقداری شن و ماسه در شیشه بریزید. شیشه را تکان دهید تا شن و ماسه در ته
شیشه به‌طور مسطح پخش شود.
2. خاک گلدان را مرطوب کنید و لایه‌ای از خاک مرطوب را روی شن و ماسه‌ی داخل
شیشه بریزید. ارتفاع لایه‌ی خاک باید به حدی باشد که ریشه‌ی گیاه بتواند در آن جای
گیرد.
3. گیاهان را در شیشه و روی خاک داخل قرار دهید و به آرامی ریشههایشان را با چوب در خاک بفشارید.
4. در شیشه را بپیچانید تا کاملأ بسته شود، شیشه را در جایی از باغچه که نور داشته باشد، بگذارید. نور مستقیم آفتاب نباید به آن بتابد وگرنه خیلی داغ خواهد شد.
5. گاهی به باغچه‌ی خود سری بزنید. مبادا وسوسه شوید و در شیشه را باز کنید که به آن آب دهید، زیرا نیازی به این کار نیست. این باغچه‌ی شیشه‌ای ماه‌ها بی‌آنکه به آن آب داده شود، شاداب می‌ماند. آیا می‌تواند بگویید چرا گیاهان موجود در آن نیازی به آب دادن ندارد؟